Trong hoạt động công chứng, giá trị pháp lý của văn bản công chứng không chỉ phụ thuộc vào hình thức mà còn phụ thuộc quyết định vào nội dung hợp đồng có bảo đảm nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên và người liên quan hay không. Khi hợp đồng được công chứng nhưng nội dung xâm phạm quyền lợi hợp pháp, văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên hủy bỏ.
Bài viết dưới đây phân tích căn cứ pháp lý hủy văn bản công chứng khi nội dung hợp đồng vi phạm nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp, kèm ví dụ minh họa thực tế.
>>> Xem thêm: Mọi giao dịch dân sự, thương mại hay tài sản đều được phòng công chứng hỗ trợ trọn gói, đảm bảo đúng quy định.
1. Nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong giao dịch dân sự
1.1. Khái niệm nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp
Nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp là nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, theo đó:
-
Mọi giao dịch dân sự phải bảo đảm không xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của các bên tham gia và của người thứ ba;
-
Quyền sở hữu, quyền nhân thân, quyền tài sản hợp pháp phải được tôn trọng và bảo vệ.
Nguyên tắc này là nền tảng để đánh giá tính hợp pháp của nội dung hợp đồng.
1.2. Vai trò của nguyên tắc này trong hoạt động công chứng
Công chứng viên không chỉ xác nhận chữ ký mà còn:
-
Kiểm tra tính hợp pháp của nội dung giao dịch;
-
Đánh giá khả năng xâm phạm quyền lợi hợp pháp;
-
Từ chối hoặc phòng ngừa rủi ro pháp lý.
Nếu nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp bị vi phạm, giá trị của văn bản công chứng sẽ không được bảo đảm.
2. Biểu hiện của hợp đồng vi phạm nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp
2.1. Xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của một bên tham gia giao dịch
Một số biểu hiện thường gặp:
-
Điều khoản bất bình đẳng nghiêm trọng;
-
Điều khoản loại trừ hoàn toàn quyền khiếu nại, khởi kiện;
-
Áp đặt nghĩa vụ vượt quá khả năng thực hiện của một bên.
Những điều khoản này làm mất đi sự cân bằng lợi ích trong giao dịch.
2.2. Xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của bên thứ ba
Các trường hợp điển hình:
-
Giao dịch làm mất quyền sử dụng đất hợp pháp của người khác;
-
Chuyển dịch tài sản đang là đối tượng bảo đảm nghĩa vụ;
-
Ảnh hưởng đến quyền thừa kế, quyền nuôi dưỡng, quyền cư trú hợp pháp.
Khi quyền lợi của bên thứ ba bị xâm phạm, hợp đồng không còn hợp pháp về nội dung.
>>> Xem thêm: Chọn đúng Dịch vụ sang tên sổ đỏ nhanh ngay từ đầu sẽ giúp giao dịch nhà đất của bạn diễn ra an toàn và thuận lợi.
3. Căn cứ pháp lý hủy văn bản công chứng do vi phạm nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp
3.1. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015, nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự là:
-
Tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận;
-
Không được xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự chỉ có hiệu lực khi:
-
Mục đích và nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Việc xâm phạm quyền lợi hợp pháp được xem là vi phạm điều kiện có hiệu lực của giao dịch.
3.2. Căn cứ theo Luật Công chứng
Theo Điều 7 và Điều 51 Luật Công chứng 2014:
-
Công chứng viên có nghĩa vụ từ chối công chứng hợp đồng vi phạm pháp luật;
-
Văn bản công chứng bị hủy khi nội dung vi phạm pháp luật hoặc hợp đồng vô hiệu.
Do đó, nếu hợp đồng vi phạm nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp, văn bản công chứng không được pháp luật bảo vệ.
3.3. Căn cứ từ thực tiễn xét xử
Tòa án khi xem xét:
-
Không chỉ căn cứ hình thức công chứng;
-
Mà tập trung vào bản chất nội dung giao dịch và hậu quả pháp lý phát sinh.
Nếu quyền lợi hợp pháp bị xâm phạm nghiêm trọng, Tòa án có căn cứ tuyên hủy văn bản công chứng.
4. Hậu quả pháp lý khi văn bản công chứng bị hủy
4.1. Đối với các bên trong hợp đồng
Khi văn bản công chứng bị hủy:
-
Giao dịch bị tuyên vô hiệu;
-
Các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu;
-
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.
4.2. Đối với công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng
Nếu việc vi phạm đáng lẽ phải được phát hiện:
-
Công chứng viên có thể bị xem xét trách nhiệm nghề nghiệp;
-
Phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại;
-
Ảnh hưởng uy tín hành nghề.
>>> Xem thêm: Mẹo giúp hồ sơ Công chứng ủy quyền được duyệt nhanh chóng.
5. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ thực tế:
Bà A là người cao tuổi, không am hiểu pháp luật, ký hợp đồng chuyển nhượng nhà đất cho cháu B với điều khoản:
-
Giá chuyển nhượng rất thấp;
-
Không bảo đảm quyền cư trú cho bà A;
-
Không có nghĩa vụ phụng dưỡng.
Tòa án xác định:
-
Nội dung hợp đồng xâm phạm nghiêm trọng quyền lợi hợp pháp của bà A;
-
Vi phạm nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp;
-
Tuyên hủy hợp đồng và hủy văn bản công chứng.
6. Kết luận
Hủy văn bản công chứng khi nội dung hợp đồng vi phạm nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp là hệ quả pháp lý tất yếu khi giao dịch:
-
Xâm phạm quyền, lợi ích chính đáng của các bên hoặc người thứ ba;
-
Mất cân bằng nghiêm trọng về quyền và nghĩa vụ;
-
Không đáp ứng điều kiện có hiệu lực theo Bộ luật Dân sự.
Văn bản công chứng không phải “lá chắn tuyệt đối”, mà chỉ có giá trị khi nội dung hợp đồng đúng pháp luật và công bằng về lợi ích.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Công chứng ngoài trụ sở tại nhà riêng: Những lưu ý quan trọng
>>> Giấy tờ tài sản không đủ pháp lý: Bị từ chối công chứng.
>>> Thủ tục công chứng theo quy định pháp luật hiện hành gồm những bước nào?
>>> Công chứng ủy quyền: Cơ sở pháp lý và giá trị hiệu lực trong giao dịch dân sự.
>>> Thủ tục làm giấy từ chối tài sản theo chuẩn pháp luật hiện hành.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
