Trong thực tế, nhiều khoản vay không được thực hiện trực tiếp giữa người vay và người cho vay, mà thông qua người đại diện như nhân viên, người thân, quản lý… Điều này dễ dẫn đến tranh chấp nếu có sai sót hoặc hiểu nhầm về thẩm quyền. Vậy khi phát sinh nợ, ai là người có nghĩa vụ thanh toán? Người đại diện hay người được đại diện? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ căn cứ pháp lý và hướng dẫn xử lý khi xảy ra tranh chấp liên quan đến vay tiền qua đại diện.
>>> Xem thêm: Bạn sẽ được bảo vệ thế nào khi Hợp đồng vay tiền có công chứng?
1. Đại diện vay tiền là gì? Pháp luật quy định ra sao?
1.1 Khái niệm đại diện theo quy định pháp luật
Theo Điều 135 Bộ luật Dân sự 2015, đại diện là việc một cá nhân hoặc pháp nhân nhân danh người khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.
Có hai loại đại diện chính:
-
Đại diện theo pháp luật: như cha mẹ đại diện cho con, giám hộ cho người mất năng lực hành vi dân sự…
-
Đại diện theo ủy quyền: một cá nhân được người khác ủy quyền bằng văn bản để thay mặt thực hiện hành vi dân sự cụ thể, ví dụ: ký hợp đồng vay tiền.
1.2 Điều kiện để đại diện hợp pháp
-
Phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
-
Có căn cứ hợp pháp như giấy ủy quyền, quyết định của cơ quan có thẩm quyền hoặc quy định của pháp luật
-
Không vượt quá phạm vi ủy quyền (Điều 143 BLDS 2015)
>>> Xem thêm: Điều khoản bất lợi trong hợp đồng có dẫn đến vô hiệu được không?
2. Trách nhiệm khi vay tiền qua đại diện
2.1 Trường hợp đại diện hợp pháp, đúng phạm vi
Theo Điều 140 BLDS 2015, nếu người đại diện thực hiện đúng phạm vi ủy quyền, thì mọi nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng vay thuộc về người được đại diện.
Ví dụ: Bà A ủy quyền cho ông B vay tiền để mua xe. Ông B ký hợp đồng vay đúng với nội dung ủy quyền. Vậy nếu không trả nợ, người chịu trách nhiệm là bà A.
2.2 Trường hợp vượt quá phạm vi đại diện
Nếu người đại diện ký hợp đồng vay nhưng vượt quá phạm vi được giao, người cho vay phải:
-
Chấp nhận hành vi đó → giao dịch có hiệu lực
-
Không chấp nhận → giao dịch không ràng buộc người được đại diện. Lúc này, người đại diện phải chịu trách nhiệm cá nhân (Điều 143 BLDS)
>>> Xem thêm: Khi nào hợp đồng công chứng tại văn phòng công chứng bị vô hiệu?
2.3 Không có ủy quyền hoặc làm giả ủy quyền
Hợp đồng vay trong trường hợp không có căn cứ ủy quyền rõ ràng sẽ không ràng buộc người được đại diện. Người cho vay có thể:
-
Khởi kiện người đại diện để đòi lại tiền
-
Tố giác hình sự nếu có dấu hiệu lừa đảo, giả mạo giấy tờ
3. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp 1: Anh T là giám đốc công ty X, ký hợp đồng vay 1 tỷ đồng với ông H để đầu tư kinh doanh, nhưng không có giấy ủy quyền từ công ty. Sau đó công ty X từ chối trách nhiệm. Tòa án xác định đây là giao dịch không có căn cứ đại diện hợp pháp, buộc anh T phải chịu trách nhiệm cá nhân.
>>> Xem thêm: Phí công chứng có giống nhau giữa các phòng/văn phòng công chứng không?
Trường hợp 2: Bà M ủy quyền hợp pháp cho chị N vay 500 triệu đồng mua đất. Chị N ký hợp đồng vay tiền và giấy nhận tiền đầy đủ. Sau này bà M không trả tiền, người cho vay kiện. Tòa án xác định bà M là bên chịu trách nhiệm trả nợ vì giao dịch nằm trong phạm vi ủy quyền hợp pháp.
4. Cần lưu ý gì khi cho vay tiền qua đại diện?
-
Yêu cầu bản gốc hoặc bản sao có công chứng của giấy ủy quyền hoặc tài liệu chứng minh quan hệ đại diện
-
Kiểm tra kỹ phạm vi ủy quyền: mục đích vay, số tiền, thời hạn, quyền ký kết…
-
Nên lập hợp đồng vay chi tiết, có chữ ký của cả người đại diện và người được đại diện (nếu có thể)
-
Trong trường hợp nghi ngờ, nên yêu cầu bên đại diện xuất trình giấy tờ tùy thân và giấy giới thiệu kèm theo
>>> Xem thêm: Kiện đòi nợ khi bên vay không trả.
Kết luận
Việc vay tiền qua đại diện là hợp pháp nếu đúng theo quy định và có đầy đủ căn cứ chứng minh. Tuy nhiên, rủi ro xảy ra nếu người đại diện không trung thực, vượt quá thẩm quyền hoặc không có ủy quyền rõ ràng. Do đó, để bảo vệ quyền lợi, người cho vay cần kiểm tra kỹ tư cách của người đại diện và lập đầy đủ hồ sơ, giấy tờ hợp lệ trước khi giao dịch.
Nếu bạn cần hỗ trợ kiểm tra hồ sơ vay mượn hoặc muốn được tư vấn khi phát sinh tranh chấp, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 để được hỗ trợ kịp thời và chính xác.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
