Trong nhiều trường hợp chia tách quyền sử dụng đất, người nhận phần đất lại là người chưa thành niên – tức chưa đủ năng lực hành vi dân sự để trực tiếp giao dịch. Lúc này, việc xác lập hợp đồng công chứng phải có sự tham gia hợp pháp của người giám hộ. Vậy pháp luật quy định thế nào? Quy trình ra sao? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của người giám hộ trong công chứng chia tách người chưa thành niên.
>>> Xem thêm: Làm sao để sửa đổi Hợp đồng chia tách quyền sử dụng đất đã ký?
1. Thế nào là người chưa thành niên?
Theo khoản 1 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, người chưa thành niên là người dưới 18 tuổi.
Tùy theo độ tuổi, quyền tham gia giao dịch dân sự của người chưa thành niên sẽ khác nhau:
-
Dưới 6 tuổi: không có năng lực hành vi dân sự, mọi giao dịch phải do người đại diện thực hiện
-
Từ đủ 6 đến dưới 15 tuổi: có thể tự mình thực hiện giao dịch phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi; giao dịch khác phải có người đại diện
-
Từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi: được thực hiện một số giao dịch nếu có tài sản riêng, nhưng với tài sản có giá trị lớn hoặc bất động sản thì vẫn cần người giám hộ hoặc đại diện theo pháp luật
2. Căn cứ pháp lý về công chứng chia tách nhà đất liên quan người chưa thành niên
-
Bộ luật Dân sự 2015: Điều 21, 22, 24, 26, 134 và 136 quy định về người giám hộ, đại diện theo pháp luật và năng lực hành vi dân sự
-
Luật Công chứng 2014: Điều 40 và 41 quy định rõ hồ sơ công chứng phải bao gồm giấy tờ chứng minh quyền đại diện hợp pháp nếu giao dịch thay mặt người chưa thành niên
-
Luật Đất đai 2013, Điều 167: Giao dịch về quyền sử dụng đất phải được công chứng nếu là chuyển nhượng, chia tách
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng chia tách đất có công trình xây dựng tạm: Giải pháp pháp lý cụ thể.
3. Người giám hộ là ai?
Theo quy định tại Điều 52 Bộ luật Dân sự 2015, người giám hộ của người chưa thành niên là:
-
Cha, mẹ trong trường hợp còn sống và có đủ năng lực hành vi dân sự
-
Người do tòa án, cơ quan nhà nước cử làm giám hộ nếu không có cha mẹ hoặc cha mẹ mất năng lực
-
Người được chỉ định trong di chúc của cha mẹ
Người giám hộ có quyền đại diện cho người chưa thành niên trong các giao dịch dân sự, bao gồm việc ký hợp đồng chia tách, nhận chuyển nhượng, làm thủ tục sang tên đất đai…
4. Vai trò của người giám hộ khi công chứng chia tách người chưa thành niên
4.1 Thay mặt ký hợp đồng chia tách
Người chưa đủ 18 tuổi không được tự mình ký hợp đồng chia đất có giá trị lớn. Khi đó, người giám hộ là người duy nhất hợp pháp để thay mặt ký tên trong hợp đồng công chứng.
>>> Xem thêm: Thủ tục tách thửa đất khi có nhà tạm mới nhất 2025.
4.2 Bảo vệ quyền lợi hợp pháp
Người giám hộ phải đảm bảo việc chia đất là có lợi cho người chưa thành niên, không làm thiệt hại đến quyền tài sản hoặc bị ép buộc. Nếu có dấu hiệu lạm dụng quyền giám hộ, tổ chức công chứng có thể từ chối công chứng theo Điều 44 Luật Công chứng 2014.
4.3 Giao dịch cần được sự đồng ý của cơ quan có thẩm quyền (trường hợp đặc biệt)
Theo quy định tại Điều 58 Luật Công chứng 2014 và các văn bản liên quan, nếu giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất của người chưa thành niên có giá trị lớn hoặc chia tách làm thay đổi quyền sở hữu, công chứng viên có thể yêu cầu bổ sung văn bản chấp thuận từ UBND cấp xã hoặc Phòng Tư pháp nơi cư trú.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có được tham gia định giá tài sản hay không?
5. Hồ sơ công chứng chia tách nhà đất có người chưa thành niên
-
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
-
Bản vẽ kỹ thuật tách thửa (nếu có)
-
Giấy tờ cá nhân của các bên và người giám hộ
-
Giấy khai sinh của người chưa thành niên
-
Giấy tờ chứng minh quyền giám hộ (giấy khai sinh, quyết định của tòa án, giấy tờ hộ tịch…)
-
Cam kết hoặc xác nhận từ cơ quan có thẩm quyền nếu cần
6. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ 1
Anh N có hai người con, trong đó bé gái út 14 tuổi. Khi chia đất cho hai con, anh muốn mỗi người được một phần đất riêng. Do con gái chưa đủ tuổi theo quy định, anh là người giám hộ hợp pháp ký thay con trong hợp đồng chia tách. Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ kiểm tra giấy khai sinh, CCCD của anh và tiến hành công chứng hợp pháp.
Ví dụ 2
Chị H là mẹ đơn thân của bé T (10 tuổi). Chị muốn chuyển nhượng phần đất sang tên cho con. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi bé T, công chứng viên yêu cầu xác nhận từ UBND xã nơi cư trú, đồng thời lập biên bản riêng về việc giao dịch là tự nguyện và có lợi cho người chưa thành niên. Sau khi hồ sơ đầy đủ, hợp đồng được chứng nhận và chuyển cho cơ quan đăng ký đất đai làm thủ tục sang tên.
>>> Xem thêm: Công chứng văn bản thừa kế có bắt buộc trong mọi trường hợp không?
Kết luận
Khi thực hiện công chứng chia tách người chưa thành niên, người giám hộ đóng vai trò quyết định về mặt pháp lý. Việc xác lập hợp đồng cần đảm bảo quyền lợi, minh bạch, đúng quy định về đại diện dân sự. Đồng thời, công chứng viên có trách nhiệm kiểm soát và yêu cầu bổ sung hồ sơ khi cần thiết để tránh tranh chấp hoặc vô hiệu về sau.
Nếu bạn đang có con chưa thành niên và muốn chia đất hợp pháp, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 để được tư vấn chi tiết về thủ tục, hồ sơ, quyền giám hộ và quy trình công chứng đúng luật.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
