Tẩu tán tài sản trước thi hành án: Công chứng viên có nên từ chối?

Trong thực tiễn hành nghề công chứng, không ít trường hợp người yêu cầu công chứng nộp hồ sơ giao dịch tài sản ngay trước hoặc trong giai đoạn chuẩn bị thi hành án, với mục đích che giấu, chuyển dịch tài sản để trốn tránh nghĩa vụ thi hành án. Khi hồ sơ thể hiện dấu hiệu tẩu tán tài sản, công chứng viên có nghĩa vụ từ chối công chứng nhằm bảo vệ trật tự pháp luật và quyền lợi của bên thứ ba.

Bài viết dưới đây phân tích căn cứ pháp lý, dấu hiệu nhận diện và hậu quả pháp lý của việc từ chối công chứng khi hồ sơ thể hiện dấu hiệu tẩu tán tài sản trước thời điểm thi hành án, kèm ví dụ minh họa thực tế.

>>> Xem thêm: Nếu bạn đang tìm một địa chỉ công chứng uy tín, chuyên nghiệp và làm việc nhanh chóng, thì đây chính là nơi bạn nên bắt đầu.

1. Tẩu tán tài sản trước thời điểm thi hành án là gì?

1.1. Khái niệm tẩu tán tài sản trong thi hành án dân sự

Mặc dù pháp luật không đưa ra định nghĩa trực tiếp, nhưng theo thực tiễn áp dụng, tẩu tán tài sản được hiểu là hành vi:

Chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, ủy quyền định đoạt tài sản;
Nhằm làm giảm hoặc mất khả năng thi hành nghĩa vụ đã được xác lập bằng bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật.

Hành vi này thường diễn ra:

Sau khi có bản án sơ thẩm;
Sau khi có quyết định thi hành án;
Hoặc ngay trước thời điểm cơ quan thi hành án áp dụng biện pháp cưỡng chế.

1.2. Mối liên hệ giữa tẩu tán tài sản và hoạt động công chứng

Công chứng là khâu hợp thức hóa giao dịch dân sự, vì vậy:

Nếu công chứng viên chứng nhận giao dịch nhằm tẩu tán tài sản;
Văn bản công chứng có thể trở thành công cụ tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật.

Do đó, việc phát hiện và từ chối công chứng trong các trường hợp này là yêu cầu bắt buộc.

2. Dấu hiệu nhận biết hồ sơ có dấu hiệu tẩu tán tài sản trước thi hành án

2.1. Dấu hiệu thể hiện qua thời điểm giao dịch

Một số dấu hiệu điển hình:

Hợp đồng được lập ngay sau khi có bản án, quyết định của Tòa án;
Giao dịch diễn ra sát thời điểm ban hành quyết định thi hành án;
Tài sản giao dịch là tài sản duy nhất hoặc tài sản có giá trị lớn của người phải thi hành án.

2.2. Dấu hiệu thể hiện qua chủ thể và nội dung giao dịch

Các biểu hiện thường gặp gồm:

Chuyển nhượng cho người thân trong gia đình với giá thấp bất thường;
Tặng cho toàn bộ tài sản mà không có lý do hợp lý;
Lập hợp đồng ủy quyền toàn phần nhằm né tránh việc kê biên tài sản.

Những yếu tố này cho thấy giao dịch không phản ánh nhu cầu dân sự thông thường.

>>> Xem thêm: Nếu bạn muốn hoàn tất giao dịch một cách an toàn, hãy tham khảo Dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói này.

3. Căn cứ pháp lý từ chối công chứng khi có dấu hiệu tẩu tán tài sản

3.1. Căn cứ theo Luật Công chứng

Theo khoản 4 Điều 7 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có nghĩa vụ:

“Từ chối công chứng hợp đồng, giao dịch có nội dung vi phạm pháp luật, trái đạo đức xã hội.”

Giao dịch nhằm tẩu tán tài sản để trốn tránh nghĩa vụ thi hành án là hành vi vi phạm pháp luật, nên thuộc trường hợp bắt buộc phải từ chối công chứng.

3.2. Căn cứ theo pháp luật thi hành án dân sự

Theo Điều 6 Luật Thi hành án dân sự 2008 (sửa đổi, bổ sung), người phải thi hành án có nghĩa vụ:

Không được thực hiện hành vi cản trở, trốn tránh việc thi hành án.

Việc chuyển dịch tài sản nhằm né tránh nghĩa vụ thi hành án là hành vi bị nghiêm cấm, dù chưa bị áp dụng biện pháp cưỡng chế.

3.3. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự

Theo Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vô hiệu khi:

Được xác lập nhằm che giấu hoặc trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba.

Nếu công chứng viên nhận thấy hồ sơ thể hiện rõ mục đích này, việc từ chối công chứng là hoàn toàn có căn cứ pháp luật.

4. Ý nghĩa pháp lý của việc từ chối công chứng trong trường hợp này

4.1. Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người được thi hành án

Việc từ chối công chứng giúp:

Ngăn chặn việc hợp thức hóa giao dịch tẩu tán tài sản;
Bảo đảm khả năng thi hành bản án, quyết định của Tòa án;
Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được thi hành án.

4.2. Phòng ngừa rủi ro pháp lý cho công chứng viên

Nếu công chứng viên vẫn chứng nhận giao dịch:

Văn bản công chứng có nguy cơ bị Tòa án tuyên vô hiệu;
Công chứng viên có thể bị xem xét trách nhiệm bồi thường;
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín nghề nghiệp.

Do đó, từ chối công chứng là biện pháp an toàn pháp lý cần thiết.

>>> Xem thêm: Không còn lo trễ tiến độ khi có Văn phòng công chứng thứ 7 chủ nhật làm việc cả cuối tuần.

5. Ví dụ minh họa thực tế

Ví dụ thực tế:

Ông A là người phải thi hành án theo bản án dân sự buộc trả nợ 3 tỷ đồng. Trước thời điểm Chi cục Thi hành án ra quyết định kê biên, ông A làm thủ tục công chứng hợp đồng tặng cho toàn bộ nhà đất duy nhất cho con ruột.

Khi kiểm tra hồ sơ, công chứng viên phát hiện:

Bản án đã có hiệu lực;
Tài sản tặng cho là tài sản có giá trị duy nhất;
Không có căn cứ hợp lý cho việc tặng cho.

Công chứng viên đã từ chối công chứng với lý do hồ sơ thể hiện dấu hiệu tẩu tán tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ thi hành án, phù hợp với Luật Công chứng và Luật Thi hành án dân sự.

6. Kết luận

Từ chối công chứng khi hồ sơ thể hiện dấu hiệu tẩu tán tài sản trước thời điểm thi hành án không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc của công chứng viên. Việc từ chối đúng thời điểm giúp:

Bảo vệ hiệu lực của bản án, quyết định của Tòa án;
Ngăn ngừa hành vi lợi dụng công chứng để vi phạm pháp luật;
Nâng cao vai trò “hàng rào pháp lý” của hoạt động công chứng.

Trong bối cảnh tranh chấp và thi hành án ngày càng phức tạp, sự thận trọng và bản lĩnh nghề nghiệp của công chứng viên là yếu tố then chốt bảo đảm an toàn pháp lý cho toàn xã hội.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Hợp đồng đặt cọc nhà đất có cần chữ ký của tất cả đồng sở hữu?

>>> Phí công chứng hiện nay được tính theo giá trị tài sản hay theo hợp đồng?

>>> Công chứng giấy ủy quyền: Điều kiện, phạm vi và hiệu lực pháp lý.

>>> Thủ tục làm giấy từ chối tài sản: Điều kiện và trình tự thực hiện.

>>> Thủ tục công chứng ngoài trụ sở thực hiện như thế nào?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Hotline: 0966.22.7979
Email: ccnguyenhue165@gmail.com