Trong quá trình vay mượn tiền, nhiều người không chú ý đến nội dung hợp đồng hoặc không hiểu rõ một số điều khoản phức tạp, dẫn đến bất lợi khi xảy ra tranh chấp. Câu hỏi đặt ra là: nếu hợp đồng vay chứa điều khoản bất lợi, mập mờ hoặc gây hiểu lầm cho bên vay thì có thể bị tuyên vô hiệu hay không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về giá trị pháp lý của các điều khoản trong hợp đồng vay và cách bảo vệ quyền lợi nếu gặp rủi ro pháp lý.
>>> Xem thêm: Làm thế nào để tránh Hợp đồng vay tiền bị lừa đảo?
1. Điều khoản bất lợi là gì? Khi nào hợp đồng có thể vô hiệu?
Theo Bộ luật Dân sự 2015, một hợp đồng vay chỉ có hiệu lực khi có sự tự nguyện, minh bạch và rõ ràng từ các bên tham gia. Nếu tồn tại điều khoản bất lợi, mơ hồ hoặc bên vay không được giải thích rõ ràng về nghĩa vụ của mình thì đây là căn cứ để xem xét vô hiệu một phần hoặc toàn bộ hợp đồng.
1.1 Căn cứ pháp lý
-
Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015: Giao dịch dân sự vô hiệu khi vi phạm điều kiện có hiệu lực (ý chí không rõ ràng, bị nhầm lẫn, bị lừa dối, cưỡng ép…).
-
Điều 407 khoản 2: Trong trường hợp có sự không rõ ràng, điều khoản trong hợp đồng sẽ được giải thích theo hướng bất lợi cho bên soạn thảo (thường là bên cho vay).
-
Điều 123 và 124: Giao dịch có mục đích hoặc nội dung vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội cũng có thể bị vô hiệu.
>>> Xem thêm: Người vay là doanh nghiệp giải thể – Có còn đòi được nợ?
2. Các trường hợp điều khoản bất lợi dẫn đến hợp đồng vô hiệu
2.1 Điều khoản phạt quá mức, không thỏa thuận rõ ràng
Ví dụ: Hợp đồng ghi bên vay phải chịu lãi suất 5%/tháng và nếu trả chậm phải chịu thêm phạt 10%/tháng. Nếu không có bằng chứng chứng minh bên vay hiểu và đồng ý rõ về các mức phạt này, thì điều khoản có thể bị vô hiệu do quá bất lợi.
2.2 Điều khoản về lãi suất mập mờ
Luật quy định lãi suất vay dân sự không vượt quá 20%/năm (Điều 468 BLDS 2015). Nếu hợp đồng ghi “lãi theo thỏa thuận” mà không ghi cụ thể, bên cho vay sau đó áp dụng mức lãi quá cao thì điều khoản lãi suất có thể bị vô hiệu từng phần.
>>> Xem thêm: Biên nhận trả nợ bằng tiền mặt cần thiết như thế nào?
2.3 Điều khoản về xử lý tài sản không đúng quy định
Ví dụ: Ghi rõ “nếu không trả nợ đúng hạn thì tài sản thế chấp thuộc sở hữu của bên cho vay mà không cần thủ tục tòa án”. Điều khoản này trái với quy định pháp luật về xử lý tài sản đảm bảo và có thể bị tuyên vô hiệu.
3. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp 1: Anh A ký hợp đồng vay với một người cho vay tư nhân, trong đó có điều khoản “bên vay đồng ý bị cưỡng chế tài sản mà không cần tòa án can thiệp nếu không trả nợ”. Khi xảy ra tranh chấp, Tòa án xác định đây là điều khoản trái luật và tuyên vô hiệu phần đó của hợp đồng, đồng thời bảo vệ quyền lợi của anh A.
Trường hợp 2: Bà H vay 100 triệu đồng, trong hợp đồng có ghi lãi suất “theo thỏa thuận” nhưng không ghi cụ thể. Bên cho vay sau đó yêu cầu lãi 4%/tháng. Tòa án xác định điều khoản lãi không rõ ràng, không được bên vay đồng ý cụ thể nên chỉ chấp nhận mức lãi suất theo quy định pháp luật (20%/năm).
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có thể tiếp nhận công chứng hợp đồng bằng tiếng Anh không?
4. Cách xử lý khi phát hiện điều khoản bất lợi trong hợp đồng vay
-
Đọc kỹ toàn bộ hợp đồng trước khi ký. Nếu có thuật ngữ phức tạp hoặc điều khoản bất lợi, cần yêu cầu giải thích rõ ràng.
-
Lưu lại toàn bộ tài liệu, tin nhắn, ghi âm nếu có quá trình trao đổi về các điều khoản để làm chứng cứ khi cần.
-
Khi xảy ra tranh chấp, có thể yêu cầu Tòa án tuyên vô hiệu một phần hoặc toàn bộ hợp đồng nếu chứng minh được rằng điều khoản gây thiệt hại nghiêm trọng và bên vay không hiểu rõ khi ký.
-
Nên có luật sư hoặc công chứng viên tư vấn nếu khoản vay lớn hoặc hợp đồng phức tạp.
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng ủy quyền có thời hạn tối đa là bao lâu?
Kết luận
Không phải cứ ký hợp đồng là phải chấp nhận mọi nội dung bên trong. Trong nhiều trường hợp, nếu tồn tại điều khoản bất lợi không rõ ràng, thiếu minh bạch hoặc trái pháp luật, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu tuyên vô hiệu. Hiểu đúng luật và chuẩn bị đầy đủ căn cứ pháp lý sẽ giúp bạn bảo vệ tài sản và quyền lợi hợp pháp một cách hiệu quả.
Nếu bạn đang gặp vướng mắc với hợp đồng vay có nội dung mập mờ, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 để được tư vấn, soạn thảo và kiểm tra hợp đồng một cách chuyên nghiệp và an toàn.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
