Trong các giao dịch dân sự, vay tiền có thỏa thuận lãi suất là điều phổ biến. Tuy nhiên, nếu không tuân thủ giới hạn pháp luật cho phép, bên cho vay có thể bị tuyên bố vô hiệu một phần hoặc toàn bộ hợp đồng, thậm chí có nguy cơ bị xử lý hình sự. Do đó, việc tìm hiểu đúng quy định về lãi suất hợp đồng vay tiền là điều vô cùng cần thiết để tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
>>> Xem thêm: Bạn có biết quy trình lập và công chứng Hợp đồng vay tiền diễn ra thế nào?
1. Lãi suất hợp đồng vay tiền theo quy định pháp luật
1.1 Lãi suất tối đa theo Bộ luật Dân sự 2015
Căn cứ khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015:
“Lãi suất do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác.”
Như vậy, mức lãi tối đa hiện tại cho các hợp đồng vay dân sự là 20%/năm (tức khoảng 1.67%/tháng). Nếu thỏa thuận vượt mức này, phần vượt sẽ bị coi là vô hiệu.
1.2 Khi không có thỏa thuận lãi suất
Nếu không thỏa thuận lãi, hợp đồng vẫn có giá trị nhưng không được tính lãi. Trường hợp có tranh chấp, Tòa sẽ không chấp nhận yêu cầu tính lãi nếu không có thỏa thuận rõ ràng, bằng văn bản.
>>> Xem thêm: Trả nợ một phần – Có nên lập biên bản xác nhận trả nợ không?
2. Khi nào lãi suất vượt mức trở thành rắc rối pháp lý?
2.1 Hợp đồng vô hiệu từng phần
Theo khoản 2 Điều 468 BLDS 2015, nếu lãi suất vượt quá 20%/năm thì:
-
Phần lãi vượt bị tuyên vô hiệu
-
Người cho vay chỉ được hưởng lãi trong phạm vi hợp pháp
-
Bên vay có quyền yêu cầu hoàn trả phần lãi đã trả vượt mức
2.2 Trường hợp có dấu hiệu cho vay nặng lãi
Theo Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi năm 2017), nếu lãi suất vượt quá 100% mức lãi quy định tại Điều 468 (tức vượt quá 40%/năm) và thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên, thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Khung hình phạt từ phạt tiền đến phạt tù tối đa 3 năm, tùy mức độ vi phạm và hậu quả.
>>> Xem thêm: Cho vay tiền mặt lớn vượt 100 triệu – Có cần báo cáo?
3. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp 1: Anh H cho bạn vay 100 triệu đồng, lãi suất 5%/tháng, tức 60%/năm. Sau một thời gian, bạn không trả được nợ, anh H khởi kiện. Tòa tuyên phần lãi vượt quá 20%/năm là vô hiệu, anh H chỉ được nhận lại gốc và phần lãi trong mức quy định. Ngoài ra, nếu chứng minh được hành vi trục lợi, có thể bị xem xét xử lý hình sự.
Trường hợp 2: Bà T vay tiền của ông M nhưng hai bên không thỏa thuận lãi bằng văn bản. Sau 6 tháng, ông M yêu cầu tính lãi 3%/tháng, nhưng bà T không chấp nhận. Khi tranh chấp ra Tòa, do không có văn bản thỏa thuận lãi, Tòa chỉ buộc bà T trả tiền gốc, không chấp nhận yêu cầu tính lãi.
4. Cần lưu ý gì khi giao kết hợp đồng vay tiền?
-
Lãi suất cần được ghi rõ ràng, minh bạch trong hợp đồng
-
Không được vượt quá 20%/năm, trừ khi được pháp luật cho phép
-
Nên có chữ ký xác nhận rõ từng điều khoản về gốc, lãi, thời hạn thanh toán
-
Nếu khoản vay lớn, nên công chứng hoặc lập vi bằng để làm chứng cứ pháp lý
>>> Xem thêm: Có được công chứng hợp đồng điện tử tại văn phòng công chứng không?
5. Cách xử lý nếu đã ký hợp đồng với lãi suất cao
-
Thương lượng lại mức lãi suất để đưa về mức hợp pháp
-
Lập phụ lục điều chỉnh hợp đồng (có chữ ký xác nhận của hai bên)
-
Nếu đã trả vượt mức, có thể yêu cầu hoàn lại phần vượt
-
Trong trường hợp bị ép buộc hoặc lừa dối, có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa tuyên hợp đồng vô hiệu
>>> Xem thêm: Các mức thu phí công chứng được quy định cụ thể tại văn bản pháp luật nào?
Kết luận
Lãi suất là điều kiện cốt lõi trong hợp đồng vay tiền, nhưng nếu không hiểu rõ giới hạn pháp luật cho phép, bên cho vay rất dễ rơi vào tranh chấp hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Việc tuân thủ đúng quy định về lãi suất hợp đồng vay tiền không chỉ là nghĩa vụ mà còn là cách tự bảo vệ mình khỏi các rắc rối pháp lý.
Nếu bạn đang có khoản vay cần rà soát hợp đồng hoặc giải quyết tranh chấp liên quan đến lãi suất, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 để được hỗ trợ kịp thời và chính xác.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
