Trong hoạt động công chứng, người chưa thành niên là nhóm chủ thể đặc biệt cần được pháp luật ưu tiên bảo vệ. Khi giao dịch dân sự có liên quan đến tài sản, quyền và lợi ích của người chưa thành niên nhưng tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại, công chứng viên không chỉ có quyền mà còn nghĩa vụ từ chối công chứng nhằm ngăn ngừa rủi ro pháp lý và bảo đảm lợi ích tốt nhất cho trẻ em.
Bài viết dưới đây phân tích căn cứ pháp lý từ chối công chứng khi giao dịch có nguy cơ gây thiệt hại cho người chưa thành niên, các dấu hiệu nhận diện và ví dụ minh họa thực tế.
>>> Xem thêm: Bạn sẽ thấy yên tâm hơn khi mọi hồ sơ của mình được tiếp nhận và kiểm tra cẩn thận tại phòng công chứng.
1. Người chưa thành niên và nguyên tắc bảo vệ trong giao dịch dân sự
1.1. Người chưa thành niên là ai?
Theo Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, người chưa thành niên là:
-
Người chưa đủ 18 tuổi;
-
Có năng lực hành vi dân sự chưa đầy đủ, việc xác lập giao dịch phải thông qua hoặc được sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật.
Do đặc điểm về nhận thức và khả năng tự bảo vệ quyền lợi, người chưa thành niên luôn được pháp luật đặt trong cơ chế bảo vệ đặc biệt.
1.2. Nguyên tắc bảo vệ lợi ích tốt nhất của người chưa thành niên
Theo Luật Trẻ em 2016, mọi quyết định liên quan đến trẻ em phải:
-
Bảo đảm lợi ích tốt nhất của trẻ em;
-
Không được làm phát sinh rủi ro về tài sản, chỗ ở, điều kiện sống và phát triển.
Nguyên tắc này là cơ sở xuyên suốt trong việc xem xét có hay không công chứng giao dịch liên quan đến người chưa thành niên.
2. Các giao dịch công chứng tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại cho người chưa thành niên
2.1. Giao dịch định đoạt tài sản thuộc sở hữu của người chưa thành niên
Những giao dịch có nguy cơ cao gồm:
-
Bán, tặng cho, thế chấp nhà đất đứng tên người chưa thành niên;
-
Chuyển nhượng tài sản là nguồn bảo đảm điều kiện sinh sống của trẻ em;
-
Giao dịch làm mất nơi ở duy nhất của người chưa thành niên.
Nếu giao dịch làm giảm sút nghiêm trọng quyền lợi tài sản của người chưa thành niên, công chứng viên phải đặc biệt thận trọng.
2.2. Giao dịch do người đại diện thực hiện nhưng có dấu hiệu xung đột lợi ích
Một số trường hợp thường gặp:
-
Cha, mẹ đại diện cho con chưa thành niên nhưng bán tài sản để trả nợ cá nhân;
-
Người giám hộ dùng tài sản của trẻ để bảo đảm nghĩa vụ cho người khác;
-
Không chứng minh được giao dịch mang lại lợi ích cho người chưa thành niên.
Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy giao dịch có nguy cơ gây thiệt hại.
>>> Xem thêm: Bạn đang cần sang tên sổ đỏ nhanh để kịp tiến độ? Dịch vụ làm sổ hồng sẽ giúp bạn giải quyết.
3. Căn cứ pháp lý từ chối công chứng khi giao dịch gây thiệt hại cho người chưa thành niên
3.1. Căn cứ theo Luật Công chứng
Theo khoản 4 Điều 7 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có nghĩa vụ:
“Từ chối công chứng hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật, trái đạo đức xã hội.”
Giao dịch xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên được xem là vi phạm pháp luật, buộc công chứng viên phải từ chối.
3.2. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 134 và Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015, người đại diện:
-
Chỉ được xác lập giao dịch vì lợi ích của người được đại diện;
-
Không được thực hiện giao dịch gây thiệt hại cho người chưa thành niên.
Giao dịch vượt quá phạm vi đại diện hoặc gây bất lợi cho trẻ em là không hợp lệ.
3.3. Căn cứ theo Luật Hôn nhân và Gia đình
Theo Điều 69 và Điều 71 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cha mẹ có nghĩa vụ:
-
Bảo vệ tài sản của con chưa thành niên;
-
Không được lạm dụng quyền đại diện làm tổn hại đến lợi ích của con.
Nếu giao dịch đi ngược lại nghĩa vụ này, công chứng viên có quyền từ chối công chứng để phòng ngừa hậu quả pháp lý.
4. Trách nhiệm và vai trò của công chứng viên trong việc bảo vệ người chưa thành niên
4.1. Nghĩa vụ kiểm tra, đánh giá lợi ích của người chưa thành niên
Công chứng viên cần:
-
Xác minh nguồn gốc tài sản;
-
Đánh giá hậu quả pháp lý của giao dịch đối với người chưa thành niên;
-
Yêu cầu chứng cứ chứng minh giao dịch mang lại lợi ích cho trẻ em.
Nếu không thể làm rõ, phải từ chối công chứng.
4.2. Phòng ngừa rủi ro hủy văn bản công chứng
Nếu công chứng viên vẫn chứng nhận:
-
Văn bản công chứng có nguy cơ bị Tòa án tuyên vô hiệu;
-
Công chứng viên có thể phát sinh trách nhiệm bồi thường;
-
Ảnh hưởng uy tín và an toàn nghề nghiệp.
Do đó, từ chối công chứng là biện pháp bảo vệ pháp lý cần thiết.
>>> Xem thêm: Làm sao để Công chứng ngoài trụ sở nhanh chóng? Xem ngay!
5. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ thực tế:
Cha mẹ là người đại diện theo pháp luật của bé X (10 tuổi), đứng tên sở hữu một căn nhà do được thừa kế. Cha mẹ yêu cầu công chứng hợp đồng bán nhà với lý do trả nợ kinh doanh cá nhân, không có phương án bảo đảm chỗ ở khác cho bé X.
Qua xem xét, công chứng viên nhận thấy:
-
Tài sản là nơi ở duy nhất của người chưa thành niên;
-
Giao dịch không chứng minh được lợi ích cho bé X;
-
Có nguy cơ gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền lợi của trẻ.
Công chứng viên đã từ chối công chứng, phù hợp với quy định của Luật Công chứng và Bộ luật Dân sự.
6. Kết luận
Từ chối công chứng khi giao dịch có nguy cơ gây thiệt hại cho người chưa thành niên là yêu cầu mang tính nguyên tắc trong hoạt động công chứng. Dù giao dịch được người đại diện hợp pháp ký kết, nhưng nếu:
-
Không vì lợi ích của người chưa thành niên;
-
Làm mất tài sản, chỗ ở hoặc điều kiện sống của trẻ;
-
Tiềm ẩn rủi ro pháp lý nghiêm trọng,
thì công chứng viên bắt buộc phải từ chối để bảo vệ quyền trẻ em và bảo đảm an toàn pháp lý cho xã hội.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Trường hợp được công chứng ngoài trụ sở theo Luật Công chứng
>>> Trách nhiệm pháp lý nếu công chứng ngoài trụ sở sai quy định.
>>> Thực hiện thủ tục công chứng mất bao lâu và có bắt buộc đúng quy trình không?
>>> Công chứng ủy quyền dưới góc nhìn pháp luật hiện hành và thực tiễn áp dụng.
>>> Thủ tục ly hôn và các vấn đề pháp lý cần lưu ý.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
