Lập văn bản từ chối nhận di sản là một quyền hợp pháp của người thừa kế, nhưng việc thực hiện trước thời điểm mở thừa kế lại là vấn đề nhiều người thắc mắc. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý, quy định cụ thể của Bộ luật Dân sự, cũng như đưa ra ví dụ minh họa thực tế giúp bạn hiểu rõ liệu việc từ chối di sản trước khi mở thừa kế có được pháp luật công nhận hay không.
>>> Xem thêm: Mối quan hệ giữa công chứng viên và người yêu cầu công chứng tại Văn phòng công chứng được xác lập ra sao?
I. Khái niệm về lập văn bản từ chối di sản 💬
Lập văn bản từ chối di sản là việc người có quyền thừa kế tự nguyện xác lập ý chí không nhận phần tài sản được hưởng theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền:
“Từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.”
👉 Như vậy, việc lập văn bản từ chối là quyền tự do ý chí của người thừa kế, nhưng phải tuân thủ quy định về thời điểm và hình thức hợp pháp.
II. Thời điểm được lập văn bản từ chối di sản ⏰
Theo quy định tại Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015, thời điểm mở thừa kế là thời điểm người để lại di sản chết.
Do đó:
-
Trước khi người để lại di sản qua đời, thừa kế chưa phát sinh, nên không thể lập văn bản từ chối.
-
Sau khi người chết, di sản mới hình thành, khi đó người thừa kế mới có quyền từ chối hoặc nhận phần của mình.
⚖️ Căn cứ: Điều 620 và 611 Bộ luật Dân sự 2015.
👉 Kết luận: Không thể lập văn bản từ chối di sản trước khi mở thừa kế, vì khi đó chưa có quyền thừa kế hợp pháp để thực hiện hành vi pháp lý.
>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ gồm những bước nào trong quy trình chuyển nhượng?
III. Hình thức và nội dung của văn bản từ chối 📝
1. Hình thức hợp pháp
Văn bản từ chối phải được lập thành văn bản (có công chứng hoặc chứng thực) để đảm bảo giá trị pháp lý.
Có thể thực hiện tại:
-
Văn phòng công chứng hoặc
-
Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có di sản hoặc nơi cư trú của người thừa kế.
2. Nội dung cơ bản cần có
Một văn bản từ chối hợp pháp cần bao gồm:
-
Thông tin người lập văn bản.
-
Thông tin người để lại di sản.
-
Mô tả tài sản được thừa kế.
-
Lý do từ chối.
-
Cam kết không có tranh chấp và không trốn tránh nghĩa vụ tài sản.
>>> Xem thêm: Công chứng làm việc thứ 7 và chủ nhật có giá cao hơn ngày thường không?
IV. Ví dụ minh họa thực tế 📚
Tình huống:
Ông B có ba người con: A, C và D. Năm 2024, ông B lập di chúc để lại căn nhà cho cả ba con.
Trước khi ông B qua đời, người con A đến văn phòng công chứng yêu cầu lập văn bản từ chối di sản vì muốn nhường lại cho hai em.
Kết quả:
Công chứng viên từ chối thực hiện vì tại thời điểm này chưa mở thừa kế (ông B còn sống), do đó văn bản từ chối không có giá trị pháp lý.
Sau khi ông B qua đời, A mới có thể lập văn bản từ chối phần di sản theo đúng quy định.
👉 Đây là ví dụ điển hình chứng minh việc lập văn bản từ chối di sản chỉ hợp lệ sau khi thừa kế mở ra.
V. Một số lưu ý khi lập văn bản từ chối di sản ⚠️
-
Việc từ chối phải thực hiện bằng văn bản và nộp trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày mở thừa kế.
-
Người từ chối không được từ chối để trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình (ví dụ nợ người khác).
-
Sau khi lập văn bản hợp lệ, người từ chối không còn quyền yêu cầu chia di sản.
>>> Xem thêm: Mua bán xe chưa sang tên chủ cũ: Có được công chứng không?
>>> Xem thêm: Nghĩa vụ tài sản của người từ chối nhận di sản sau khi công chứng.
Kết luận ✅
Việc lập văn bản từ chối di sản trước khi mở thừa kế là không hợp pháp, bởi quyền thừa kế chỉ phát sinh khi người để lại di sản qua đời. Để đảm bảo hiệu lực pháp lý, người thừa kế chỉ nên lập văn bản từ chối sau khi thừa kế được mở, theo đúng hình thức và thời hạn được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015.
👉 Hiểu và tuân thủ đúng quy định không chỉ giúp tránh rủi ro pháp lý mà còn thể hiện sự minh bạch, tôn trọng di chúc và quyền lợi của các bên liên quan.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
