Nghĩa vụ tài sản của người từ chối nhận di sản là vấn đề pháp lý thường gặp trong các vụ việc thừa kế. Nhiều người nghĩ rằng khi đã từ chối nhận di sản thì hoàn toàn không còn liên quan gì đến khối tài sản của người chết để lại, nhưng trên thực tế, pháp luật quy định rõ ràng về trách nhiệm, điều kiện và hậu quả pháp lý của hành vi này. Hiểu đúng quy định giúp người dân tránh được tranh chấp, đồng thời thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của mình.
>>> Xem thêm: Khi khách hàng mất năng lực hành vi dân sự, Văn phòng công chứng phải xử lý thế nào?
I. Khái niệm về nghĩa vụ tài sản trong thừa kế 🏛️
Nghĩa vụ tài sản là trách nhiệm pháp lý mà người thừa kế hoặc người để lại di sản phải thực hiện đối với bên thứ ba. Trong trường hợp người chết có nợ, nghĩa vụ tài sản chưa hoàn thành, thì các khoản này phải được thanh toán bằng chính di sản trước khi chia cho người thừa kế.
📘 Căn cứ: Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”
II. Từ chối nhận di sản và hậu quả pháp lý liên quan đến nghĩa vụ tài sản 📜
Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, nhưng việc từ chối phải:
-
Được lập văn bản và công chứng, chứng thực hợp lệ.
-
Thực hiện trước khi chia di sản.
👉 Tuy nhiên, việc từ chối này không làm mất đi trách nhiệm đối với nghĩa vụ tài sản của người chết, nếu di sản chưa được dùng để thanh toán các khoản nợ.
Ví dụ:
Nếu người chết để lại khoản nợ chưa trả, thì trước khi chia di sản hoặc trước khi người thừa kế từ chối nhận, di sản vẫn phải được dùng để thanh toán nợ. Sau khi nghĩa vụ tài sản hoàn thành, phần còn lại mới được chia.
>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ có đảm bảo tuân thủ đúng quy trình cấp giấy chứng nhận không?
III. Nghĩa vụ tài sản của người từ chối nhận di sản sau khi công chứng 🔏
Ngay cả khi người thừa kế đã công chứng văn bản từ chối nhận di sản, họ vẫn không được thoái thác nghĩa vụ tài sản của người chết, nếu nghĩa vụ đó gắn liền với di sản chưa được thanh toán.
Cụ thể theo Điều 615 và Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015:
-
Người từ chối nhận di sản không phải chịu nghĩa vụ tài sản bằng tài sản riêng của mình.
-
Tuy nhiên, phần di sản mà họ từ chối nhận vẫn phải được dùng để thanh toán nợ, nghĩa vụ của người chết.
-
Nếu di sản không đủ để trả nợ, phần nợ còn lại sẽ không buộc người từ chối nhận di sản phải trả.
💡 Nói cách khác: Từ chối nhận di sản chỉ làm mất quyền sở hữu, nhưng nghĩa vụ thanh toán bằng phần di sản đó vẫn tồn tại.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng thứ 7 chủ nhật có mở cửa phục vụ người dân không?
IV. Ví dụ minh họa thực tế 📊
Ông A qua đời, để lại:
-
Một căn nhà trị giá 2 tỷ đồng.
-
Khoản nợ ngân hàng 800 triệu đồng.
Người thừa kế hợp pháp gồm: bà B (vợ) và hai con là C, D.
Trước khi chia di sản, C làm văn bản công chứng từ chối nhận di sản.
Tuy nhiên, nghĩa vụ tài sản của ông A là trả nợ ngân hàng 800 triệu đồng, nên:
-
Căn nhà (di sản) sẽ được dùng để thanh toán nợ 800 triệu.
-
Phần còn lại 1,2 tỷ đồng mới được chia cho bà B và D (vì C đã từ chối).
→ C không phải trả nợ bằng tài sản riêng, nhưng phần di sản bị giảm do nghĩa vụ tài sản phải được thanh toán trước.
V. Các lưu ý quan trọng về nghĩa vụ tài sản trong trường hợp từ chối nhận di sản 📚
-
Việc từ chối nhận di sản phải lập bằng văn bản có công chứng để có hiệu lực pháp lý.
-
Không được từ chối nếu hành vi đó nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản với người khác (ví dụ: né nợ của chính người thừa kế).
-
Mọi khoản nợ, thuế, nghĩa vụ tài chính của người chết phải ưu tiên thanh toán từ di sản trước khi chia.
-
Người từ chối nhận di sản vẫn liên đới chịu trách nhiệm về phần di sản của mình trong khối tài sản chung, nếu việc từ chối làm ảnh hưởng đến quyền lợi bên thứ ba.
>>> Xem thêm: Hợp đồng công chứng xe bị tẩy xóa có còn hiệu lực không?
>>> Xem thêm: Hòa giải không thành, tranh chấp đất liền kề xử lý thế nào?
Kết luận ✅
Nghĩa vụ tài sản của người từ chối nhận di sản sau khi công chứng là vấn đề pháp lý tinh tế cần hiểu đúng. Dù người thừa kế có quyền từ chối, nhưng di sản vẫn phải dùng để thanh toán các nghĩa vụ tài sản của người chết trước khi chia. Việc công chứng chỉ xác nhận ý chí từ chối quyền sở hữu, không xóa bỏ nghĩa vụ tài sản gắn liền với khối di sản.
👉 Nắm rõ quy định pháp luật sẽ giúp người dân hạn chế tranh chấp, bảo vệ quyền lợi và thực hiện đúng nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
